Inclusief aan het werk: wat wij meenamen van het EASPD-congres

Leer over culturele verschillen en andere beleidscontexten heen

#nieuwsgierignaarjou

De European Association of Service providers for Persons with Disabilities (of kortweg EASPD) brengt organisaties en instanties vanuit heel Europa samen. Iedereen zit er rond de tafel met zijn of haar eigen bril op, en die verschillende kijken zijn verrijkend. Zo konden we veel opsteken van de manier waarop onze collega’s in Spanje kijken naar inclusieve werkvloeren.

Waar de Spaanse context aanleunt bij wat wij kennen, is dat bijvoorbeeld in de VS heel anders. Twee medewerkers van ANCOR (American Network of Community Options and Resources) vertelden over het abrupte einde van sheltered labor, te vergelijken met maatwerkbedrijven bij ons. Mensen met een ondersteuningsnood moesten er heel plots de stap zetten naar competitive integrated labor, ofte een job op de reguliere arbeidsmarkt. Dat bleek niet voor iedereen evident, en leidde soms tot sociaal isolement voor mensen die thuis wonen en plots geen beroep meer konden doen op dagbesteding. Het stemt ons tot nadenken over het belang van trajectbegeleiding op maat.

Een job die jou op het lijf geschreven is

#openvoorjouwwensen

Een nieuwe job als begeleid werker kan je op twee manieren benaderen. Klassiek is jobcarving: een job samenstellen uit verschillende deeltaken, en pas daarna op zoek gaan naar iemand die dat takenpakket opneemt. Wat wij binnen Viro doen, valt eerder onder jobcrafting of supported employment. We gaan in gesprek met wie goesting heeft in een job, horen wat diens dromen, talenten en mogelijkheden zijn en gaan vervolgens op zoek naar een werkplek en job die daarbij aansluiten. Intrinsieke motivatie is de meest duurzame manier om aan de slag te gaan, en past perfect binnen Viro’s visie.

De inclusieve gedachte begint van jongs af aan

#meebouwendaanjouwweg

Met inclusiviteit groei je het best op. Dat betekent enerzijds dat mensen met een ondersteuningsnood van jongs af aan een inclusief leven leiden, en bijvoorbeeld minder vaak schoollopen in aparte scholen voor buitengewoon onderwijs. Anderzijds geldt dat ook voor de brede maatschappij, waar iedereen van kindsbeen af al in contact moet komen met mensen met een beperking. Zo’n vanzelfsprekende visibiliteit leidt tot vertrouwdheid en creëert zo sensitiviteit: sneller kansen zien voor wie extra ondersteuning nodig heeft, automatisch drempels verlagen om echt samen te leven en te werken, en een inclusieve mindset ontwikkelen.

Daarbij sluit een best practice uit Spanje naadloos aan. Daar zetten hogescholen en universiteiten doelbewust in op jobs voor mensen met een beperking, al dan niet als begeleid werk. Verschillende mensen zijn via Viro al aan de slag bij baby’s en kleinere kinderen, maar op hoger onderwijs als werkomgeving zetten we nog niet voldoende intensief in. Nochtans zijn ook daar heel wat jobmogelijkheden. En omdat de studenten van vandaag de project- of bedrijfsleiders van morgen zijn, bouw je zo tegelijk mee aan toekomstige inclusieve werkvloeren.

Verplaats jezelf in andermans schoenen

#indewereld

We bekijken samen wat voor job iemand wil, zoeken een werkplek die daarbij aansluit – en zorgen dan voor een grondige voorbereiding. Dat doe je het best zo breed mogelijk, leerden we in Athene. Waar we vandaag eerder focussen op de directe leidinggevende en werkplekbegeleider, is de start van een werktraject een kans om in alle geledingen van de organisatie draagvlak en steun te versterken.

Organiseer dus brede vormingen, licht uitgebreid toe, luister oprecht naar mogelijke weerstand en ontkracht stereotypes vanuit een open en laagdrempelige houding. Zo creëer je brede gedragenheid, en zien medewerkers zelf ook extra kansen en opportuniteiten. Bovendien spreek je vanaf dat moment dezelfde taal, en dat zorgt ervoor dat je elkaar beter begrijpt.

Als werkplek valt er meer te winnen dan alleen de uitgevoerde taken. Zo bracht de universiteit van Valencia een voorbeeld mee van een bedrijf dat een schema met kleurcodes ontwikkelde voor medewerkers met een ondersteuningsnood. Dat systeem bleek zo’n duidelijke en verhelderende meerwaarde, dat het uitgerold werd voor alle collega’s. Of hoe een andere kijk een onverwachte win kan opleveren.

Heb oog voor kansen én valkuilen van nieuwe technologieën

#positiefprikkelendenmetgoesting

Nieuwe technologieën roepen vaak enthousiasme of net weerstand op, maar dat zijn vaak twee kanten van dezelfde medaille. Denk maar aan robotica of artificiële intelligentie. Enerzijds is er het risico dat die taken overnemen die nu vaak gebeuren door personen met een ondersteuningsnood of beperking. Anderzijds kunnen het ook waardevolle hulpmiddelen zijn die jobs net inclusiever kunnen maken. Zo kan je de assemblage van toestellen toegankelijker maken door alle onderdelen op de juiste plaats te projecteren. Dat doet bijvoorbeeld Lichtwerk al, een expert in inclusieve technologie.

Omdat de ontwikkelingen razendsnel evolueren, is het belangrijk als organisatie én school om kinderen en jongeren met een beperking van jongs af aan hiermee te leren omgaan.

Investeer in duurzame samenwerkingen

#virozijnwesamen

Dat we samenwerking elementair vinden, zet het sluitstuk van Viro’s visie in de verf. Werk maken van inclusieve werkomgevingen doe je natuurlijk niet alleen. Als sector moeten we elkaar steunen en van elkaar leren, maar ook bedrijven zijn onmisbare partners in dit verhaal. Daarvoor moet je ruimer durven denken dan alleen rond de spreekwoordelijke kerktoren – en daarvan is dit congres het beste bewijs.